شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که پس از برنامه ریزی و تلاش فراوان نتیجه‌ای که می‌خواهید را به دست نمی‌آورید! اگر همچین تجربه‌ای دارید، راه حل کار شما، تحلیل سوات، آنالیز SWOT است.
در این مقاله روش تجزیه و تحلیل SWOT را برایتان شرح داده‌ایم. داشتن یک درک درست از مدل سوات میتواند دید شما را نسبت به جنبه‌های مختلف از کسب و کارتان باز کند که شاید خودتان هم از آن بی‌خبر باشید. برای اینکه مفهوم سوات را به طور عملی مشاهده کنید، دو نمونه کاربردی از این تحلیل را پیش پای شما قرار دادیم.
واژه SWOT یعنی چه؟
در گام اول بیاید در مورد خود واژه SWOT حرف بزنیم و ببینیم اصلاً این معنای این واژه انگلیسی چیست؟
واژه SWOT از کنار هم قرار دادن حروف اول چهار کلمه Strengths (نقاط قوت)، Weaknesses (نقاط ضعف)، Opportunities (فرصت‌ها) و Threats (تهدیدها) ساخته شده است. همانگونه که از اسمش پیداست، این تکنیک به ما کمک می‌کند تا به نقاط ضعف و قوت خودمان ببریم، فرصت‌های دور و بر خودمان را بشناسیم و تهدیدهای احتمالی را به شیوه موثری مدیریت کنیم.
آنالیز SWOT از کجا به وجود آمد؟
حوالی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی بود که یک استاد دانشگاه به اسم آلبرت هامفری در دانشگاه استنفورد آمریکا مسئولیت یک پروژه تحقیقاتی را داشت. این استاد برای اینکه برنامه‌های استراتژیک خودشان را ارزیابی کرده و متوجه دلیل شکسته آن شود، یک تکنیک ارائه داد که اسمش تکنیک SOFT هم حروف اول چهار کلمه که کنار هم چیده شده‌اند:
- حرف اول اسم جایگزین کلمه Satisfactory به معنای رضایت بخش برای بخش‌هایی از کار که در حال حاضر رضایت بخش هستند.
- حرف O جایگزین کلمه Opportunities (به معنی فرصت‌ها) برای فرصت‌هایی که می‌توان در آینده برای پیشرفت استفاده کرد.
- حرف F جایگزین کلمه Faults (به معنی ایرادها) برای شناسایی ایرادهای موجود در کار.
- و حرف T جایگزین کلمه Threats (به معنی تهدیدها) برای نشان دادن تهدیدهایی که پیشرفت و موفقیت کار را عقب می‌اندازند.
حالا ممکن است این سؤال را بپرسید که روش سافت (SOFT) چگونه تبدیل به سوات (SWOT) شد؟ در سال 1964، سمیناری به اسم “برنامه‌ریزی بلندمدت” در زوریخ (سوئیس) برگزار شد. در این سمینار، یکی از سخنرانان برای اولین بار مدل سوات را معرفی کرد و به حضار هم گفت که این مدل، اقتباسی از مدل SOFT آقای هامفری است.
تحلیل سوات (SWOT Analysis) چیست؟
حال که با کلمه انگلیسی سوات آشنا شده‌اید و متوجه شدید که اصلاً از کجا آمده، بیایید ببینیم تحلیل SWOT چیست؟
آنالیز SWOT یکی از تکنیک‌های بسیار موثری می‌باشد که کمک می‌کند عوامل درونی و عوامل بیرونی دخیل در یک موضوع را در کنار هم بسنجیم و از ارتباط میان آنها به نفع خودمان استفاده کنیم.
در دنیای امروزه، اگر دیجیتال مارکتینگ بلد نباشید، دوام نمی‌آورید. حالا وقت آن شده که کار با ابزارهای بازاریابی دیجیتال را یاد بگیرید تا بتوانید مخاطب را از نقطه شروع تا خرید محصول، همراهی کنید.
تحلیل سوات: یک استراتژی
همه ما میدانیم که برای انجام دادن هر کاری، نیاز به یک استراتژی داریم. چه در زمینه مسائل شخصی و چه در حوزه کسب و کار. اما چیزی که بسیاری از مردم نمیدانند این است که اصلاً استراتژی خودش چه بخش‌هایی دارد و چگونه می‌توانیم از تحلیل سوات به عنوان یک استراتژی استفاده کنیم.
هر استراتژی شامل دو دستهٔ بزرگی از عوامل می‌شود: عوامل درونی و عوامل بیرونی. حالا اگر کمی دقت کرده باشید، متوجه میشوید که نقاط قوت و نقاط ضعفی که آنالیز SWOT به شما نشان می‌دهد، معمولاً عوامل درونی هستند درحالی که فرصت‌ها و تهدیدها عموماً به عنوان عوامل خارجی شناخته میشوند.
همانطور که قبلاً عرض کردم، یکی از بزرگ‌ترین مزایای آنالیز SWOT این است که نه تنها در حوزه کسب و کار، بلکه در زمینه تصمیم‌گیری‌های شخصی نیز میتواند کمکی بزرگی به شما بکند. دیگر وقت آن است که کمی در مورد هر کدام از این موارد صحبتی بکنیم.
S: نقاط قوت شما چیست؟
برای پیدا کردن جواب این سوال، چند سؤال کلیدی از خودتان بپرسید: کسب و کار اینترنتی ما چه مزیت‌هایی برای مشتریان دارد؟ ما چه کاری را بهتر از بقیه انجام می‌دهیم؟ نظر مردم در مورد ویژگی‌های مثبت ما چیست؟ چه فاکتورهایی باعث افزایش فروش ما می‌شود؟ امتیاز ما نسبت به سایر رقبا چیست؟ با خودمان چند چندیم
دقت کنید که وقتی در حال ارزیابی نقاط قوت خود هستید، باید آنها را در مقایسه با رقبای خود در نظر بگیرید. برای مثال: اگر همه رقبای شما محصولاتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند، دیگر تولید محصولات با کیفیت بالا نقطه قوت شما نیست، بلکه یک ضروریت می‌باشد. بهتر است برای جستجوی نقاط قوت خودتان، ببینید چه عواملی شما را از بقیه جدا می‌کند و برگ برنده شما در عرصه رقابت است.
W: نقاط ضعف شما چیست؟
پس از شناختن نقاط قوت، حالا نوبت نقاط ضعف می‌باشد. از خودتان سؤال کنید: کدام بخش از کارمان را لازم است بهتر کنیم؟ کدام کار باعث کاهش فروشمان شده است؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون چه‌شکلی است؟
O: فرصت‌های پیش رو را ارزیابی کنید
مفیدترین و لذتبخش ترین قسمت آنالیز SWOT، پیدا کردن فرصت‌ها و استفاده از این فرصت‌هاست. شاید بپرسید برای کشف فرصت‌ها به چه چیزی نیاز دارید؟ برای پیدا کردن فرصت‌ها به دو مرحلهٔ قبلی نیاز دارید و علاوه بر آن، باید چشم و گوشتان را نسبت به واقعیت‌های اطرافتان باز کنید و آگاه باشید. فرصت‌هایی که ممکن است برای شما اتفاق بیافتد و استفاده از آنها شما را چندین قدم رو به جلو هدایت کنند. چنین فرصت‌هایی حتی می‌توانند از جنس یک رویداد معمولی باشند.
تصور کنید که شما یک کتابفروشی آنلاین دارید و روز ۲۴ آبان، روز کتاب و کتاب خوانی است. شما برای این روز برنامهٔ خاصی در نظر می‌گیرید یا به سادگی از خیر آن می‌گذرید؟! شما می‌توانید به وسیله این رویداد معمولی، هم فروش خود را افزایش دهید و هم برای برندسازی تلاش می‌کنید. می‌پرسید چگونه؟ به سادگی! ارسال رایگان کتاب، برگزاری جشن امضا، تخفیف‌های مناسب (نه بیش از اندازه)، برگزاری مسابقه کتابخوانی، خبر چاپ یک کتاب جدید و خیلی از کارهای دیگر یعنی استفاده از فرصت.
البته موضوعی که بیان کردم تنها یک مثال ساده برای روشن سازی مطلب بود، فرصت‌های بسیار زیادی وجود دارند که منتظرند تا شما شناسایی کرده و از آنها استفاده کنید. برای مثال: تغییرات جدید در سبک زندگی مردم (مردم بیش از اندازه به دنیای مجازی روی آوردند)، یا تغییر هنجارها و الگوهای اجتماعی (مانند ایجاد صفحات اینترنتی برای تبریک مناسبت‌ها یا استفاده از اپلیکیشن ها برای خرید و فروش ارز گرفته تا سفارش غذا) همگی مصداق‌هایی از فرصت‌هایی هستند که می‌توانید بهترین شکل از آنها بهره مند شوید.
T: تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنیم!
چه موانعی ممکن است سد راه ما شوند؟ رقیب‌های ما چه‌کار می‌کنند؟ آیا بدهی پرداخت نشده داریم؟ تغییرات دنیای تکنولوژی، تغییرات سبک زندگی یا حتی تغییر دولت، بازار ما را تهدید می‌کند؟ آیا استانداردها در حال تغییر هستند؟ آیا نقطه‌ضعفی داریم که میتواند به ما ضربه بزند؟
دو نمونه کاربردی از تحلیل سوات
حالا که به اندازه کافی با مفهوم آنالیز SWOT آشنا شده‌اید، نوبت به آن رسیده که دو نمونه از پیاده‌سازی این آنالیز را به عنوان مثال بخوانید تا دیگر کار را به پایان برسانیم.
نمونه اول: یک وبسایت رزرو هتل ایرانی
تابستان سال 96، یکی از سایت‌های رزرو هتل کشور فیلتر شد. پس ما تا اینجا یک تهدید (T) داریم و آن فیلترشدن یک سایت است. فکر می‌کنید سایت مورد نظر، چطور این تهدید را به یک فرصت (O) ارزشمند تبدیل کرد؟ کافی بود تا به تیترهای خبری که در همه جا پخش شده بود نگاهی بیاندازید. تیتر خبرها اینگونه بود: وبسایت فلان، بزرگ‌ترین وبسایت رزرو هتل در کشور، فیلتر شد!
این وبسایت با یک حرکت هوشمندانه، این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد تا خودش را به عنوان “بزرگ‌ترین وبسایت رزرو هتل در کشور” در همه جا معرفی کرده و به این شکل برندسازی کند! البته شناخت نقاط قوت هم در این حرکت، نقش مهم و کلیدی داشت. مثلاً در متن خبر می‌خوانید که این شرکت دارای گواهینامه‌های معتبر و مورد اعتماد است و هیچ‌گونه تخلفی مرتکب نشده است. پس با شناخت نقاط قوت درونی شرکت توانستند تهدیدات بیرونی را به فرصتی برای رشد و برندسازی تبدیل کنند!
نمونه دوم: استفاده از آنالیز SWOT توسط کمپانی بین المللی استارباکس
صد در صد حداقل برای یک بار هم که شده، اسم استارباکس به گوشتان خورده است و شاید حتی با خودتان فکر کرده‌اید که چه عواملی باعث موفقیت جهانی این کمپانی شده است.
ممنون از اینکه تا انتهای این مقاله در وب سایت استاد وب همراه ما بوده‌اید. امیدواریم مطالب برایتان، مفید، کاربردی و آموزنده واقع شده باشد. در زیر چند لینک مرتبط با موضوع برایتان قرار داده‌ایم که در صورت تمایل می‌توانید آنها را مشاهده کنید: