به طور کلی می‌توان اینطور بیان کرد که آدم‌ها به سه دسته مختلف تقسیم می‌شوند. آنهایی که هر روز برای خود هدف انتخاب می‌کنند؛ اما به آنها نمی‌رسند. آنهایی که اصلاً نمی‌توانند هدف انتخاب کنند و آنهایی که کاملاً به صورت هدفمند زندگی می‌کنند. در این مقاله در رابطه با دسته اول و دوم مطالب مفیدی را برایتان ارائه می‌کنیم و در رابطه با تکنیک هدف‌گذاری SMART مطالب کاربردی و جالبی برایتان ارائه می‌کنیم. خواهشمندیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
در صورتی که نمی‌دانید چطور هدف گذاری کنید و یا چطور به اهدافتان دست یابید می‌توانید با خواندن نکات مهم در این مقاله، با یک کلیک ساده به نام تکنیک هدف‌گذاری SMART آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم با ارائه یک سؤال کار خود را شروع کنیم.
چرا به اهدافمان نمی‌رسیم؟
به طور کلی افراد می‌توانند هدفهای مختلفی را برای آینده خود در نظر بگیرند. برخی‌ها هدف بازیگر شدن را سرلوحه کار خود قرار می‌دهند و برخی پیدا کردن یک کار خوب. برخی به دنبال این هستند که وزن خود را کم کنند و بعضی دیگر به فکر پولدار شدن می‌باشند. از این رو افراد هر کدام هدفهای منحصر به فرد خود را دارند و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. سوالی که مطرح است این است که چرا برخی از این اهداف تنها به عنوان آرزو باقی می‌مانند؟ در واقع چرا به برخی از اهدافمان دست نمی‌یابیم؟
این سوالی است که بسیاری از ما در زندگی از خود پرسیده‌ایم. بدون آنکه بدانیم گاهی اوقات مشکل از برنامه‌ریزی و مسیر رسیدن به هدف نیست. در برخی مواقع با وجود یک برنامه‌ریزی منظم و دقیق به اهدافمان دست نمی‌یابیم و این تنها به خاطر مشکل در تعریف خود هدف می‌باشد. در واقع ما تعریف درستی از هدف در ذهنمان در نظر نمی‌گیریم.
تعریف درست هدف
به طور کلی ما در این مقاله قصد داریم هدف را به طور کامل و جامع برایتان تعیین کنیم و به تعریف درستی از آن بپردازیم. بهتر است برای شروع به یک تعریف کلی بسنده کنیم:
هدف در واقع یک آرزو، نتیجه و یا خواسته دلخواه می‌باشد؛ که شما قصد دارید در آینده به آن رسیده و آن برایتان اتفاق بیفتد. از این رو برای به دست آوردن آن برنامه‌ها و اقدامات خاصی را طراحی می‌کنید.
لازم به ذکر است که هدف ممکن است کلی و یا جزئی باشد. یا ممکن است بلند مدت و کوتاه مدت در نظر گرفته شود. به عنوان مثال ممکن است هدف شما معروف شدن برندتان باشد. برای دستیابی به این هدف باید حداقل برای دو سال آینده برنامه منظمی طراحی کنید. همچنین به هدفهای جزئی این مسیر دستیابید. هدف جزئی این هدف کلی، می‌تواند افزایش ۱۰ درصدی ترافیک سایت برای سه ماه آینده در نظر گرفته شود.
از کجا بفهمیم که هدفمان را درست انتخاب کرده‌ایم؟
اما نکته حائز اهمیت این است که ما باید از کجا بفهمیم که هدفمان را درست انتخاب کرده‌ایم؟ ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که در اول راه هدفی را انتخاب کرده و با انگیزه شروع به کار کرده باشید. اما در ادامه راه ناامید می‌شوید! این نشان دهنده آن است که هدف خود را به درستی انتخاب نکرده‌اید. به نظر شما چگونه باید هدف گذاری مناسبی داشته باشیم تا به نتیجه مطلوب دست یابیم؟
پاسخ این سؤال تکنیک هدف‌گذاری SMART می‌باشد. که در ادامه مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه تنکنیک هدف‌گذاری SMART
در اواخر قرن نوزدهم آلبرت هابارت فیلسوف آمریکایی، متوجه شد که بسیاری از مردم برای رسیدن به خواسته‌هایشان تلاش می‌کنند، اما هرچی تلاش می‌کنند شکست می‌خورند. او به این نتیجه رسید که این موضوع به خاطر این نیست که آنها باهوش نبودند و یا تنبلی می‌کردند.
در واقع آلبرت هابارت دریافته بود که مشکل این افراد عدم تمرکز بر روی اهدافشان می‌باشد. از این رو مردم به یک روش نیاز داشتند که بتواند خواسته‌هایشان را مشخص کرده و پله پله برای رسیدن به آن تلاش کنند. در این صورت انرژی خود را برای چیزهای پراکنده و حواشی هدر ندهند.
در نهایت در قرن بیستم، روشی برای حل این مشکل به عنوان تکنیک هدف‌گذاری SMART توسط جورج تی دوران معرفی شد. دوران مشاوری در حوزه مدیریت یک شرکت در واشنگتن بود. او در سال ۱۹۸۱ مقاله‌ای را تحت عنوان “یک راه هوشمند برای نوشتن اهداف مدیریتی وجود دارد” منتشر کرد. در این مقاله در رابطه با تکنیک هدف‌گذاری SMART نکاتی را عنوان کرده و نگاه جدیدی به روش انتخاب اهداف معرفی کرد.
معرفی تنکنیک هدف‌گذاری SMART
لازم به ذکر است که تکنیک هدف‌گذاری SMART بر خلاف تصور، یک روش هوشمند و عجیب قریب نمی‌باشد. علاوه بر آن قرار هم نیست یک الگوریتم خفن و پیچیده برای اهداف شما ارائه دهد و درست یا غلط بودن اهدافتان را مشخص کند. به طور کلی کلمه SMART از پنج حرف تشکیل شده است. که هر کدام از حروف آن در برگیرنده یکی از ویژگیهای این هدف‌گذاری در نظر گرفته می‌شوند.
- مشخص (Specific)
- قابل اندازه‌گیری (Measurable)
- در دسترس (Achievable or Attainable)
- مناسب و مرتبط (Relevant)
- زمان‌دار (Time-based or time bounded)
در واقع آقای دوران متوجه شد که در صورتی که هدف شما این پنج ویژگی را داشته باشد، می‌توانید با تمرکز بر روی آن به هدف نهایی خود برسید. در واقع در این صورت شانس موفقیت شما بسیار افزایش می‌یابد.
نکته
لازم به ذکر است که ویژگیهای یک هدف از قابلیت انعطاف پذیری بالایی برخوردار می‌باشند. در واقع اهداف ثابت نیستند و در طول زمان ویژگی‌هایی را به خود اضافه می‌کنند. به عنوان مثال ارزیابی (Evaluated) و بازبینی (Reviewed) دو ویژگی هستند که بعدها به تکنیک هدف گذاری SMART اضافه شده‌اند. به نظر من این عمل خود به خود بر روی اهداف پیاده می‌شوند. از این رو توصیه می‌کنیم که کار را الکی پیچیده نکنید و به سراغ اصل مطلب بروید.
ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART
همانطور که در بخش قبل مقاله عنوان کردیم هدفی که مشخص، قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی، مناسب و زمان دار باشد هدف مناسبی در نظر گرفته می‌شود. در ادامه مقاله قصد داریم هر کدام از این ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART را به طور کامل و مجزا برایتان توضیح دهیم. از این رو توصیه می‌کنیم پس از خواندن این مطالب با خود بیندیشید که آیا هدف شما نیز این ویژگی‌ها را دارد یا خیر؟
مشخص بودن (Specific) از ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART
به سه هدف زیر توجه کنید:
- می‌خواهم سایتم را بهبود ببخشم.
- می‌خواهم بازدیدکننده‌های سایتم افزایش یابند.
- می‌خواهم بازدیدکننده‌های سایتم را به ۱۰ هزار نفر برسانم.
- به نظر شما دستیابی به کدام یک از اهداف بالا راحت‌تر خواهد بود؟
مطمئناً هدف آخر واضح‌تر خواسته ما را بیان می‌کند و دقیقاً مشخص می‌کند که نتیجه کار چه باید باشد. بنابراین ذهن شما راحت‌تر می‌تواند بر روی آن تمرکز کند. بنابراین یکی از ویژگیهای مهم تکنیک هدف‌گذاری SMART این است که شما باید بدانید دقیقاً چه چیزی را می‌خواهید و در واقع دقیقاً می‌خواهید به چه نتیجه نهایی دست یابید.
نکته
برای اینکه هدفتان برایتان واضح شود، باید بتوانید به برخی از سؤالات مانند دقیقاً به چه چیزی می‌خواهم برسم؟ چگونه و با چه روشی باید این کار را انجام دهم؟ آیا در جای خاصی باید این هدف را انجام دهند؟ و چه کسی می‌تواند به من کمک کند؟ پاسخ دهید. در این صورت هدفتان برایتان مشخص می‌شود. همچنین ذهنتان از آشفتگی نجات پیدا می‌کند. علاوه بر آن می‌توانید تمرکز خود را افزایش داده و با برنامه ریزی منظم و دقیق به اهداف خود دست یابید.
بنابراین در صورتی که بخواهیم مثال اولیه یعنی افزایش بازدید سایت را با سؤالات بالا دقیق‌تر کنیم به صورت زیر بیان می‌شود:
شما تمایل دارید با محتوای خوب و تبلیغات، بازدیدکننده‌های سایتتان را به ۱۰ هزار نفر برسانید. از این رو احتمالاً شما به یک مشاور در زمینه بازاریابی دیجیتال نیاز دارید. همچنین در نهایت ممکن است تصمیم بگیرید که مکان‌های خاصی مانند اینستاگرام یا گوگل را برای تبلیغات خود در نظر بگیرید.
همانطور که ملاحظه می‌کنید هنگامی که هدفتان مشخص است می‌توانید به راحتی آب خوردن برای آن برنامه‌ریزی دقیق و منظمی بچینید و متناسب با برنامه حرکت کرده و به هدف خود دست یابید.
قابل اندازه‌گیری (Measurable)، از ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART
به طور کلی هدف شما باید به گونه‌ای باشد که بتوان آن را اندازه گرفت. در واقع شما به وسیله اندازه گیری متوجه خواهید شد که چند درصد از اهدافتان را عملی کرده‌اید.
توصیه می‌کنیم برای درک بهتر و بیشتر، دو هدف زیر در نظر بگیرید:
- می‌خواهم سایتم بیشتر دیده شود.
- می‌خواهم سایت هم تا آخر ماه بعد هزار نفر بازدیدکننده داشته باشد.
در یک نگاه مشخص است که هدف دوم به راحتی قابل اندازه گیری می‌باشد. چرا که شما می‌توانید با ابزارهایی مانند Google analytics به راحتی تعداد بازدیدکنندگان خود را چک کنید. به عنوان مثال در صورتی که تا آخر این ماه موفق شوید ترافیک سایت خود را به ۶۰۰ بازدید کننده برسانید، دریافت خواهید کرد که ۶۰ درصد مسیر را رفته‌اید. بنابراین این موضوع می‌تواند به شما انرژی دهد و ادامه راه را برایتان هموار سازد.
قابل دست یابی (Achievable or Attainable)
پیش از آن که هدفی را انتخاب کنید باید مطمئن شوید که هدفتان قابلیت دستیابی را دارد. در واقع اینکه هدفی را که انتخاب می‌کنید، غیر ممکن نباشد. در غیر اینصورت احتمال شکست شما افزایش می‌یابد. البته این موضوع به آن معنی نمی‌باشد که شما نمی‌توانید هدفهای بزرگ را در نظر بگیرید. اتفاقاً شما می‌توانید بلندپرواز باشید.
اما ابتدا باید به طور واقع گرایانه ببینید که این هدف شما به چه منابعی نیاز دارد و یا چه امکاناتی را می‌طلبد. آیا شما توانمندی‌های لازم را در خود ایجاد کرده‌اید؟ پس از آن که بتوانید با اطمینان به این سؤالات پاسخ دهید؛ می‌توانید هر نوع هدف کوچک و بزرگی را برای آینده خود در نظر بگیرید و برای دستیابی به آن تلاش کنید.
نکته مهم به هنگام انتخاب هدف گذاری‌های بزرگ
لازم به ذکر است که منظور ما از هدفهای بزرگ، اهداف تخیلی و یا غیر واقعی نمی‌باشند. همانطور که می دانید هدفهای تخیلی از همان ابتدا تکلیفشان مشخص است و مردود اعلام می‌شوند. مثلاً در صورتی که هدف شما رفتن به کره ماه تا آخر هفته باشد این هدف به شدت تخیلی و غیر واقعی در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین شما می‌توانید از همان ابتدا مطمئن باشید که به هدف خود دست نمیابید. اما در این قسمت از مقاله قصد داریم در رابطه با اهدافی صحبت کنیم که خیلی بزرگ هستند اما دستیابی به آنها غیرممکن نمی‌باشد. یعنی شما احتمالاً در زمان حال توانایی انجام آن را ندارید. اما می‌توانید با تلاش و برنامه ریزی های مناسب، این توانایی را در خود ایجاد کرده و به هدف خود دست یابید.
نکته حائز اهمیت برای دسترسی به اهداف بزرگ این است که باید این اهداف را خرد کنید و به اهداف کوچکتر تبدیل کنید. چرا که رسیدن به هدفهای کوچکتر بسیار راحت‌تر می‌باشند. بنابراین شما می‌توانید برای هدفهای کوچکتر برنامه‌ریزی کنید و به هر هدفی که رسیدید برای خود جشن گرفته و جایزه‌ای به خود اختصاص دهید.
مثال
به عنوان مثال فرض کنید که هدف نهایی شما قهرمانی جهان در رشته تکواندو باشد. این هدف برای کسی که تازه در کلاس تکواندو ثبت نام کرده باشد خیلی بزرگ است. از این رو ممکن است به دلیل مسیر طولانی که در پیش دارد، انگیزه خود را از دست بدهد. اما این فرد می‌تواند این هدف بزرگ خود را به اهداف کوچکی مانند زیر تبدیل کند. تا مسیر را برای خود هموار سازد:
- هدف اول: تمام کردن کلاس‌های آموزشی
- هدف دوم: مقام قهرمانی مسابقات استانی
- هدف سوم: قهرمانی کشور
- هدف چهارم: قهرمانی جهان
لازم به ذکر است که خرد کردن هدفهای بزرگ به شما کمک می‌کند که ناخودآگاه همه چیز را مرتب ببینید. از این رو نیاز نیست روزی صدبار وضعیت الان خود را با هدف نهایتان مقایسه کنید و ناامید شوید. بلکه شما می‌توانید هدف الان خود را فقط با پله بعدی مقایسه کنید و از آن انرژی بگیرید.
مناسب و مرتبط (Relevant) از ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART
توصیه می‌کنیم هدفی را انتخاب کنید که با دیگر اهدافتان همخوانی داشته باشد. همچنین پیش از انتخاب هدف دقت کنید که خواسته شما متناسب با شخصیت، نیاز و روحیات شما در نظر گرفته شود. می‌توانید برای روشن شدن این موضوع از خود بپرسید آیا این همان چیزی است که شما می‌خواهید و نیاز دارید؟
همچنین از خود سؤال کنید که چرا باید این کار را انجام دهید؟ تصور کنید به اهدافتان رسیده‌اید. آن وقت به نظر شما آیا تغییری در شرایط شما به وجود می‌آید؟ آیا تغییرات به وجود آمده شما را خوشحال می‌کند؟ یا فقط چون بقیه از شما خواسته‌اند که این کار را انجام دهید تصمیم به انجام آن گرفته‌اید؟
لازم به ذکر است که تمامی این سؤالات شرایط هدف را برای شما مشخص می‌کند. از این رو در صورتی که پاسخ این سوال‌ها را بدهید متوجه خواهید شد که آیا این هدف با روحیات اهداف دیگر شما و همچنین شخصیت‌تان همخوانی دارد یا خیر.
زمان‌دار (Time-based or Time bounded)
از دیگر ویژگیهای تکنیک هدف‌گذاری SMART زمان دار بودن آن است. به طور کلی اصلی وجود دارد که می‌گوید کارها به اندازه زمانی که دارید کش پیدا می‌کنند. از این رو در صورتی که می‌خواهید دچار امروز-فردا کردن نشوید حتماً برای کارهای تان ددلاین یا تایم نهایی در نظر بگیرید.
ممکن است برایتان سؤال پیش بیاید که برای هر کار باید چقدر زمان بگذارید. لازم به ذکر است زمانی که مشخص می‌کنید باید زمانی معقول و منطقی در نظر گرفته شود. در واقع نه خیلی باز برنامه ریزی کنید که کارایی و بازدهتیان کم شود. نه خیلی فشرده برنامه ریزی کنید که مجبور شوید هر کاری که پیش می‌آید عقب بیندازید و بد قول شوید.
از تغییر دادن اهداف خود نهراسید
در نظر داشته باشیم که تکنیک هدف‌گذاری SMART مانند هر تکنیکی دیگری در دنیا تغییر می‌کند. بنابراین هر چند وقت یکبار بهتر از هدفتان را بازبینی کنید.
هر چه پیش می‌روید از تجربه‌های خود و از نتایج دیگران مطالب و نکاتی را یاد بگیرید و در جاهایی که لازم است اهداف خود را اصلاح کنید. نکته‌ای که وجود دارد این است که خواسته‌های آدم در شرایط اطراف همواره در حال تغییر می‌باشد. از این رو ممکن است چیزی که دو سال پیش هدف شما بوده دیگر به کارتان نیاید. بنابراین شما می‌توانید به وسیله دو عمل ارزیابی و بازبینی، تکنیک هدف‌گذاری SMART را تکمیل کنید.
بررسی مثالی از تکنیک هدف‌گذاری SMART
همانطور که تا اینجای مقاله عنوان کردیم این تکنیک هدف گذاری شانس موفقیت شما و دستیابی به هدف را برایتان بیشتر می‌کند. لازم است بدانید که شما تنها نیستید و افراد موفق بسیار زیادی در دنیا وجود دارند که با استفاده از تکنیک هدف گذاری SMART به اهداف شخصی و بیزینسی خود رسیده‌اند. در این مقاله قصد داریم مثالی را تحت عنوان این موضوع ارزیابی و بررسی کنیم:
ملانیا بالک، مدیر استراتژی شرکت رسانه BAMF بیان کرده است:
شرکت ما از تکنیک هدف گذاری SMART برای کار با مشتریان استفاده می‌کند. برای مثال با افزایش ترافیک وب سایت سعی می‌کند مشتریان را نیز افزایش دهد. به طور دقیق یکی از اهداف شرکت ما این است که تا ماه می ۳۰۰ هزار بازدیدکننده جدید در هر ماه داشته باشیم.
بررسی و ارزیابی هدف
- هدف مشخص است: نتیجه و زمان هدف مشخص است و توسط تیم ما انجام می‌شود.
- قابل اندازه‌گیری است: در Google Analytics اندازه گیری می‌شود.
- قابل دستیابی است: بازدید سایت ما باید 20٪ از بازدید فعلی بیشتر شود. کمی بلند پروازانه است ولی در زمان سه ماه و با بودجه اضافی انجام می‌شود.
- مناسب است: با اهداف دیگر شرکت متناقض نیست و مستقیم بر موفقیت ما اثر دارد.
- زمان‌دار است: ما سه ماه برای این هدف در نظر گرفتیم.
این نکات نشان دهنده این است که این هدف بر اساس تکنیک هدف‌گذاری SMART در نظر گرفته شده است.
جمع بندی مطالب و نکات پایانی
در این مقاله دریافتیم که چطور می‌توانیم به آرزوهایمان برسیم و یک هدف روشن برای خود در نظر بگیریم. از این رو هدف‌هایی که مبهم و ناقص تعریف می‌شوند همیشه در حد یک خواسته باقی می‌مانند. امیدواریم شما نیز بتوانید با توضیحاتی که در این مقاله ارائه شده و با استفاده از تکنیک هدف‌گذاری SMART اهداف درستی برای کسب و کار خود در نظر بگیرید و برای دستیابی به آنها تلاش کنید.
ممنون از اینکه انتهای مقاله با وب سایت استاد وب همراه بودید. امیدواریم از مطالب گفته شده لذت برده باشید و مطالب برایتان مفید، کاربردی و آموزنده واقع شده باشند. شما می‌توانید با مراجعه به مقالات مرتبط از طریق لینک‌های زیر، اطلاعات بسیار مفید و مناسب در رابطه با موضوعات مختلف به دست آورید و به افزایش آگاهی و اطلاعات خود کمک کنید.